Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường được bày theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông, phối màu sắc hài hòa và bày trí xen kẽ nhau rất đẹp mắt. Các loại quả được bày trí trên mâm ngũ quả được chọn lựa rất kỹ lưỡng thể hiện được trọn tấm lòng của họ đối với ông bà, tổ tiên và ý niệm sang năm mới được mới mẻ, may mắn và sung túc. Vậy mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc gồm những quả gì? Bày trí như thế nào? Hãy cùng khám phá ngay trong bài viết dưới đây.
Nét đặc trưng của mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Theo quan niệm của người dân Bắc, mâm ngũ quả để chưng dịp tết sẽ gồm 5 loại quả có màu sắc khác nhau, tương ứng với 5 màu sắc của các hành Kim-Mộc-Thủy-Hỏa-Thổ, tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: “Giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên”. 5 loại quả bày trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc sẽ đại diện cho 5 mong muốn tốt đẹp của người Bắc trong dịp năm mới đó là Phú-Quý-Thọ-Khang-Ninh.

Mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc và mang yếu tố tâm linh, vừa thể hiện tấm lòng của con cháu đối với tổ tiên
Đặc trưng của mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc bao giờ cũng có nải chuối màu xanh, tương ứng với hành mộc. Chính giữa nải chuối sẽ đặt một quả bưởi màu vàng, tương ứng với hành thổ. Một số nhà sẽ sử dụng quả phật thủ hoặc một quả lựu chín đỏ, to, tròn để thay thế cho quả bưởi tròn. Những loại quả khác sẽ được bày biện xen kẽ vào giữa những quả chuối và bưởi. Các loại quả được chọn sẽ bao gồm hồng xiêm hoặc nho, mận có màu sẫm tượng trưng cho hành thủy, quả đào hoặc roi màu trắng, bóng, sáng sẽ tượng trưng cho hành kim và quả thanh long hoặc táo, ớt, cam, quýt có màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa. Ngoài ra trên bàn thờ sẽ có quả dưa hấu đặt ở đĩa riêng.

Trên mâm ngũ quả không thể thiếu được nải chuối xanh
Ngày nay, nhiều gia đình miền Bắc không chỉ bày 5 loại quả mà có thể chọn lên tới 7 hoặc 9 loại quả khác nhau để bày vào ngày Tết. Tuy nhiên đều được gọi chung là mâm ngũ quả.

Các loại quả được xếp trên đĩa tròn với ước muốn năm mới được trọn vẹn
So với miền Nam, mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường có màu sắc bắt mắt, hài hòa. Đĩa để bày mâm ngũ quả thường được chọn là loại đĩa hình tròn, vừa dễ bày trí, vừa mang ý nghĩa tâm linh tượng trưng cho sự trọn vẹn, ước muốn một năm mới được đủ đầy, ấm no và tốt lành hơn.
Ý nghĩa của các loại quả trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Trước kia, trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc sẽ thường có 5 loại quả chính là chuối, bưởi, đào, hồng và quýt. Tuy nhiên, với sự đa dạng các loại quả như hiện nay thì mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc cũng phong phú và đa sắc màu hơn với sự lựa chọn nhiều loại quả khác nhau. Dù bày ít hay nhiều, các loại quả trên mâm ngũ quả cũng đều có ý nghĩa riêng cho năm mới tốt lành.
Ý nghĩa của quả chuối trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Nải chuối trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc có ý nghĩa tâm linh rất đặc biệt. Người miền Bắc quan niệm những quả chuối xếp lại với nhau giống như hình bàn tay ngửa để hứng trọn lấy những điều may mắn, tài lộc cho gia đình, đồng thời cũng thể hiện được sự gắn kết, đùm bọc nhau của anh em, con cháu. Sử dụng nải chuối xanh cũng sẽ giúp cho việc bày biện mâm ngũ quả được dễ dàng và đẹp mắt hơn.

Nải chuối xanh biểu tượng cho sự may mắn, tài lộc
Chuối để bày lên bàn thờ ngày Tết ở miền Bắc thường là loại chuối tiêu già quả, nhưng phải còn xanh. Không nên chọn chuối sắp chín, hoặc đã sắp đổi sang vàng vì khi thờ, sức nóng của hương nhang sẽ làm chuối chín rất nhanh và dễ bị rụng quả. Chuối tiêu thờ đẹp thì quả phải đều, dáng cong cong để có thể ôm được hết các loại quả khác. Thường nải chuối đẹp nhất sẽ từ 20 – 25 quả.

Với những nải chuối nhỏ có thể chọn 2 nải hoặc 3 nải xếp vào đĩa để bày mâm
Nếu như không có chuối tiêu thì có thể sử dụng chuối tây nhưng phải chọn nải chuối to, quả dài. Một số nhà muốn bày mâm ngũ quả lớn sẽ xếp liền 2 nải chuối để dễ bày trí hơn.
Ý nghĩa của quả phật thủ trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Theo các chuyên gia văn hóa, Phật thủ là biểu tượng của bàn tay phật, ôm ấp và bảo vệ con người khỏi những bất trắc, khó khăn, mang lại những điều tốt đẹp, đặc biệt là vào dịp năm mới. Đặc biệt quả phật thủ còn có mùi thơm dịu nhẹ, khi bày trên bàn thờ ngày Tết sẽ tỏa ra mùi thơm dễ chịu.

Phật thủ được chọn phải to, da ít sần sùi, nhiều múi
Phật thủ được chọn để bày trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường là loại quả to, ít sần sùi, màu hơi ngả vàng, các ngón tay của phật phải nhiều, dài mập và ngón tay đều nhau. Không nên chọn loại quả quá non hoặc quả có màu vàng đậm vì sẽ nhanh hỏng.
Ý nghĩa của quả bưởi trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Trong mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc gần như không thể thiếu được quả bưởi to tròn đặt ở giữa nải chuối xanh. Bưởi mang ý nghĩa mong muốn sang năm mới được viên mãn, an khang, thịnh vượng.

Bởi thờ tết cần giữ cả cuống để bày trí đẹp mắt hơn và giữ bưởi tươi lâu hơn
Người miền Bắc thường chọn những quả bưởi có lớp da căng bóng, ít sần sùi, màu vàng nhạt hoặc màu xanh hơi ánh vàng (đối với loại bưởi da xanh). Quả bưởi nhất định phải giữ được cuống, có một vài chiếc lá xanh tươi, cuống dính chắc vào quả. Như thế khi bày mâm ngũ quả mới đẹp mắt và giữ được bưởi tươi lâu.
Ý nghĩa của các loại quả khác trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Ngoài chuối, bưởi, phật thủ thì người miền Bắc cũng sử dụng rất nhiều loại quả khác để bày biện trên mâm ngũ quả nhà mình với các ý nghĩa riêng.
- Quả lê hoặc dưa lê: Tượng trưng cho sự thành đạt, thăng tiến.
- Cam, quýt: Tượng trưng cho sự thành đạt.
- Lê: Vị ngọt thanh, ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.
- Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.
- Đào: Thể hiện sự thăng tiến.
- Táo: Phú quý, giàu sang.
- Thanh long: Thanh long thường được nhiều gia đình chọn lựa để bày lên bàn thờ vì không chỉ màu sắc đẹp, nó còn thể hiện sự no đủ, sung túc của năm mới. Muốn thanh long để lâu, không bị héo, khi chọn mua bạn nên chọn quả thanh long có vỏ bóng đỏ sậm và mỏng. Không có quá nhiều chồi lá mọc lên, những quả thanh long này vừa ngọt, nhiều nước, ăn ngon lại để được lâu.
- Dưa hấu: Căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.
- Quả trứng gà: Lộc trời cho.
- Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.
- Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.
- Xoài (phát âm giống như “xài”): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.

Các loại quả được bày trí xung quanh nải chuối
Các loại quả trên đều đượcc chọn lựa kỹ, không chọn quả quá chín, hư hỏng, không bầm giập, như thế mới có thể thờ được lâu trên bàn thờ ngày Tết.
Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc đúng phong thủy, đẹp mắt
Người miền Bắc khá cầu kỳ trong chọn lựa và bày trí mâm ngũ quả ngày Tết.
Cách chọn quả bày trí trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Theo người miền Bắc, mâm ngũ quả ngày Tết mang ý nghĩa tâm linh rất lớn, không chỉ thể hiện tấm lòng của con cháu với tổ tiên mà còn là yếu tố mang lại may mắn, tài lộc cho năm mới. Chính vì vậy các loại quả được bày trên mâm ngũ quả đều được chọn lựa rất cẩn thận.
- Các loại quả được chọn đều là quả tươi, quả chắc, không trầy, còn cuống và lá để mâm quả xum xuê.
- Không nên rửa quả vì dính nước, quả sẽ nhanh bị héo. Hầu hết người miền Bắc đều chỉ dùng 1 chiếc khăn ẩm, lau bên ngoài vỏ cho sạch bụi bẩn, sau đó để khô rồi bày trên mâm.

Người miền Bắc rất cầu kỳ trong khâu chọn quả
Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc đúng phong thủy, đẹp mắt
Mâm ngũ quả miền Bắc thường có 5 loại: Chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.
Cách trình bày truyền thống là: Chuối ở dưới cùng, đỡ lấy toàn bộ các loại quả khác. Chính giữa là quả bưởi hoặc phật thủ vàng. Các loại quả bày xung quanh. Những chỗ còn trống cài xen kẽ quýt vàng, táo xanh, hoặc những quả ớt chín đỏ.

Không chỉ bày quả, người miền Bắc còn cài thêm những bông hoa giữa kẽ nải chuối để tăng màu sắc cho mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả với nhiều loại quả đặc trưng

Mâm ngũ quả đặc trưng của người miền Bắc

Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc đơn giản nhưng vẫn giữ được nét cổ truyền

Quất và quýt thường được cài cắm xung quanh

Dưa hấu thường được đặt bên cạnh

Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Do hoa quả, trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn, người ta cũng không câu nệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả, thêm chùm nho mọng, thêm táo xanh, ớt đỏ, hồng xiêm… Dù bày biện nhiều loại quả hơn nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả”.