Rate this post

Ngày Tết Đoan ngọ diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm còn được gọi là lễ diệt sâu bọ là một ngày lễ lớn trong năm ở Việt Nam. Ngày Tết Đoan ngọ 5/5 có những gì diễn ra và có ý nghĩa như nào với người Việt. Hãy cùng theo dõi bài viết sau đây nhé.

Ngày Tết Đoan ngọ là gì?

Ngày Tết Đoan ngọ hay còn gọi là tết diệt sâu bọ. Đây là ngày mà mọi người sẽ sum vầy ăn uống và cúng tế cầu một mùa màng bội thu và an lành.

Vậy tại sao ngày mùng 5/5 âm lịch lại gọi là ngày Tết Đoan ngọ?

Theo như phân tích nghĩa của từ ngữ và ý nghĩa thời tiết,từ “đoan” có nghĩa là bắt đầu, từ “ngọ” có nghĩa là lúc mặt trời lên đến đỉnh và là thời điểm nắng nóng nhất. Do vậy, ngày Tết Đoan ngọ còn được hiểu theo nghĩa đen là ngày nắng nóng đầu tiên của những chuỗi ngày thời tiết nóng nực.

Ngày Tết Đoan ngọ là gì?

Nguồn gốc và ý nghĩa ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch

Nguồn gốc ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch

Nguồn gốc ngày Tết Đoan ngọ ở Trung Quốc

Ở Trung Quốc, ngày Tết Đoan ngọ xuất phát từ một truyền thuyết liên quan đến vị nhà thơ yêu nước nổi tiếng Khuất Nguyên. Mặc dù Khuất Nguyên là một vị trung thần của nước Sở, chuyên bày mưu hiến kế cho nhà mua nhưng lại bị các vị quan khác phản đối và hãm hại ông khiến ông bị nhà vua nghi ngờ. Nhà vua nghe nhiều cũng thấy vậy rồi trở nên chán ghét Khuất Nguyên và hạ lệnh đày ông đến khu vực sông Mịch La tỉnh Hồ Nam hiện nay,

Một thời gian sau, nước Sở bị quân tần đánh chiếm và tiêu diệt. Nghe tin đó, Khuất Nguyễn đã rất căm phẫn và gieo mình xuống sông Mịch La. Biết tin ông nhảy sông tự tử, người dân đã chèo thuyền ra tìm và vớt xác nhưng không được.

Do vậy họ đã thả ống tre có gạo và rượu hùng hoàng xuống sông vì nghĩ rằng làm như vậy thì xác ông sẽ không bị cá xẻ thịt.

Ngày mà ông mất đúng vào ngày 5 tháng 5 âm lịch cho nên từ đó vào ngày này, người dân Trung Quốc sẽ ra sông và thả ống chè có gạo xuống để tưởng nhớ và tế lễ ông. Lưu truyền qua nhiều năm, một số nơi đã đổi thành tục gói bánh ú. Ngoài ra, ngày này ở Trung quốc còn diễn ra một số hoạt động như đeo túi thơm, đua thuyền, uống rượu…

Nguồn gốc ngày Tết Đoan ngọ ở Trung Quốc

Nguồn gốc ngày Tết Đoan ngọ ở Việt Nam

Còn ở Việt Nam, ngày Tết Đoan ngọ lại bắt nguồn từ một truyền thuyết khác. Chuyện kể rằng, vào một năm nọ khi dân làng đang ăn mừng vì năm ấy được mùa nhưng tự dưng năm ấy sâu bọ lại bùng phát rất mạnh và phá hoại trái cây, mùa màng khiến dân chúng rất đau đầu.

Khi dân làng đang không biết phải giải quyết việc này ra sao thì bỗng từ đâu xuất hiện một ông lão tự xung là Đôi Truân. Ông bày cách cho dân tiêu diệt đám sâu bọ này bằng cách mỗi nhà dân sẽ lập một bàn cúng đơn giản với bánh gio, trái cây và sau đó ra trước nhà tập thể dục. Dân làng làm theo thì quả nhiên một lúc sau sâu bọ đã ngã lăn ra hết rồi bò đi mất. Lúc này định quay ra cảm tạ ông lão nọ thì đã không tìm thấy ông nữa.

Để tưởng nhớ công ơn này, dân ta đã đặt ngày này là ngày Tết Đoan ngọ hay tết diệt sâu bọ vì lúc lập đàn cúng đó đúng lúc vào giữa trưa.

Từ đó trở đi, ngày 5/5 âm lịch hàng năm trở thành ngày Tết Đoan ngọ hay tết diệt sâu bọ.

Nguồn gốc ngày Tết Đoan ngọ ở Việt Nam

Ý nghĩa ngày Tết Đoan ngọ

Là một ngày lễ trong năm nên tất nhiên ngày Tết Đoan ngọ cũng có ý nghĩa riêng của nó như bao ngày lễ khác.

Ngày Tết Đoan ngọ là một ngày để mọi người tưởng nhớ và biết ơn ông lão đã chỉ cách diệt sâu bọ đã gây hại mùa màng.
Bên cạnh đó, ngày Tết Đoan ngọ còn là ngày có ý nghĩa tiêu diệt sâu bọ phá hoại mùa màng.
Ngoài ra, ngày Tết Đoan ngọ còn là dịp để người dân giải trừ những bệnh tật trong người. Bởi vì theo quan niệm dân gian, chỉ có ngày 5/5 âm lich là ngày mà các ký sinh trong cơ thể ngoi lên nên rất dễ diệt. Do đó mọi người sẽ ăn những loại quả chua hoặc chát để diệt chúng.

Ý nghĩa ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch

Cúng gì ngày Tết Đoan ngọ ở Việt Nam

Thông thường vào ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch, người dân sẽ lập đàn cúng gia tiên lẫn các vị thần linh, Ngọc hoàng đại đế.

Lễ cúng gia tiên ngày Tết Đoan ngọ 5/5

Ngày Tết Đoan ngọ, các gia đình thường sẽ làm lễ cúng gia tiên với mâm cúng gồm:

Cơm chay, các loại bánh chay, xôi chay hoặc bánh gio.
Chuẩn bị 3 chén rượu có pha hùng hoàng.
Chuẩn bị 3 chén trà có hương vị khác nhau
Thuyền giấy, thỏi vàng hoặc vàng lá
Mâm ngũ quả với năm vị quả khác nhau là cay, đắng, chua, ngọt, mặn.
Hoa tươi
Ngoài ra, còn có thể chuẩn bị một chút tiền vàng hoặc tiền âm phủ.

Lễ cúng gia tiên ngày Tết Đoan ngọ 5/5

Lễ cúng thần linh và Ngọc hoàng đại đế ngày Tết Đoan ngọ 5/5

Ngoài lễ cúng gia tiên, ngày Tết Đoan ngọ các gia đình còn làm lễ cúng thần linh và Ngọc hoàng đại đế để cầu xin người phù hộ người dân một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Đàn cúng ngày Tết Đoan ngọ được bày ngoài trời và theo hướng Nam, gồm:

Bàn trải vải hoặc thảm đỏ.
Mâm ngũ quả đủ năm vị.
Mâm xôi, bánh ú, bánh chay.
Chuẩn bị 5 chén trà có 5 hương vị khác nhau và 5 chén rượu có pha hùng hoàng.
Một cái lọng đỏ và thuyền giấy, vàng thỏi, vàng lá, tiền giấy
Hoa tươi

Sau khi lễ xong thì hóa vàng rồi tiến hành thu dọn.

Lễ cúng thần linh và Ngọc hoàng đại đế ngày Tết Đoan ngọ 5/5

Những hoạt động mừng ngày tết đoan ngọ 5/5 âm lịch ở Việt Nam

Ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch là ngày mà mọi người hội tụ với nhau ăn bữa cơm gia đình.

Thường thì vào sáng sớm ngày Tết Đoan ngọ hàng năm mọi người sẽ ăn cơm rượu nếp, trái cây, bánh gio, chè với mục đích tiêu diệt sâu bọ trong cơ thể.

Sau đó sẽ tiến hành cúng lễ với ông bà tổ tiên, thần linh và ngọc hoàng để cầu bình an, thuận hoà.

Ngoài ra, ngày Tết Đoan ngọ còn có một số hoạt động sau:

Tắm nước lá cây để phòng trừ và tiêu diệt sâu bệnh.
Thầy thuốc sẽ lên núi hái thuốc vì ngày Tết Đoan ngọ 5/5 âm lịch là ngày có dương khí mạnh nhất nên cây thuốc cũng phát huy tác dụng tốt nhất.
Xông hương bằng các loại lá để diệt trừ bệnh cảm cúm.
Mua cây xương rồng trong nhà để xua đuổi tà ma, những thứ không sạch sẽ.

Những hoạt động mừng ngày tết đoan ngọ 5/5 âm lịch ở Việt Nam

Ngày Tết Đoan ngọ có gì khác biệt ở 3 miền Việt Nam

Mặc dù ngày Tết Đoan ngọ là ngày lễ lớn chung ở Việt Nam. Những mỗi vùng miền lại có những đặc trưng riêng biệt.

Ở miền Bắc, người dân thường ăn cơm rượu nếp để tiêu diệt sâu bọ vào ngày Tết Đoan ngọ. Vì theo dân gian, vị cay và nồng của cơm rượu nếp sẽ có tác dụng với ký sinh trong cơ thể con người. Ngoài ra còn có bánh gio và các loại hoa quả.
Ở miền Trung, ngày Tết Đoan ngọ mọi người thường sử dụng cơm rượu để diệt sâu bọ, ngoài ra còn có các loại bánh khác như bánh tro, bánh tráng, chè kê. Vì ngày này thời tiết rất khắc nghiệt nên ở miền Trung sẽ làm lễ lớn để cầu một năm bội thu, ưng ý.
Còn ở miền Nam, mọi người sẽ ăn cơm rượu vò thành từng nắm kèm với xôi vò. Ngoài ra, thịt vịt cũng là một món ăn diệt sâu bọ không thể thiếu.

Ta có thể thấy, ngày Tết Đoan ngọ ở mỗi vùng miền tổ quốc ta sẽ có những đặc điểm khác biệt riêng, góp phần tạo nên một nên văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc.