Vào ngày Tết thanh minh hàng năm, mọi người thường sẽ đi tảo mộ và cúng lễ để bày tỏ lòng tưởng nhớ và biết ơn đến ông bà tô tiên. Vậy ngày tết thanh minh có nguồn gốc và ý nghĩa ra sao. Hãy cùng theo dõi bài viết này để hiểu rõ hơn nhé.
Tết thanh minh là gì?
Tết thanh minh là ngày gì?
Ngày tết thanh minh không có một ngày cố định nhất định nào cả. Thường thì ngày tết thanh minh sẽ là ngày sau khi kết thúc tiết xuân phân đến ngày bắt đầu tiết Cốc vũ.
Từ thanh minh là từ phiên âm hán việt, mang ý nghĩa là:
- Thanh: có nghĩa ám chỉ không khí trong lành, mát mẻ
- Minh: có nghĩa chỉ sự sáng sủa.
Bởi vậy mà từ thanh minh này có nghĩa là ngày mà khí trời trong lành, quang đãng và sáng sủa.
Vào ngày tết thanh minh mọi người thường dâng mâm cúng lên ông bà tổ tiên và tiến hành tảo mộ.
Tết thanh minh là ngày gì
Tết thanh minh năm 2023 là ngày nào?
Thông thường tết thanh minh sẽ diễn ra vào tháng 3 âm lịch hàng năm. Nhưng năm 2023 là một năm đặc biệt khi âm lịch nhuận tới 2 lần tháng 2.
Cho nên vào năm Quý Mão 2023, Tết thanh minh sẽ kéo dài từ ngày 15/2 âm lịch đến hết tháng 3 âm lịch, tức là ngày 5/4 đến hết ngày 19/4 dương lịch.
Tết thanh minh năm 2023 là ngày nào?
Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày tết thanh minh
Nguồn gốc của tết thanh minh
Theo như chuyên gia nghiên cứu những văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, ngày Tết thanh minh là ngày đầu tiên trong Tiết thanh minh.
- Theo văn hóa phương đông, Tiết thanh minh là một trong 24 tiết khí trong năm và xếp thứ 5 trong 24 tiết khí đó.
- Tiết thanh minh sẽ kéo dài từ 15 đến 16 ngày tùy theo năm.
Hàng năm, vào những ngày tiết thanh minh thường sẽ diễn ra lễ tảo mộ và hội đạp thanh. Hội đạp thanh có nguồn gốc từ Trung Quốc xưa hay còn gọi là ngày lễ giẫm cỏ vì trong dịp này mọi người sẽ sắm sửa ăn mặc đẹp để đi du xuân. Tuy nhiên ngày hội đạp thanh này đã không còn được lưu truyền đến ngày nay nữa. Nhưng chúng ta vẫn có thể hiểu được thông qua một đoạn thơ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, đoạn thơ này miêu tả cảnh Kiều đi chơi lễ hội Đạp thanh:
“Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh,
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân,
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm”
Nguồn gốc của tết thanh minh
Ý nghĩa của ngày tết thanh minh
Ngày tết thanh minh có ý nghĩa rất thiêng liêng đối với người dân Việt Nam.
Tết thanh minh là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và tưởng nhớ những người đã khuất, ông bà tổ tiên của mình. Mỗi năm vào ngày tết thanh minh, con cháu xa gần đều tập trung đi dọn dẹp mộ phần của tổ tiên, dòng họ xong rồi quây quần ăn cơm với với nhau.
Ngoài ra, tết thanh minh còn là ngày thể hiện được nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam ta đó là “uống nước nhớ nguồn”. Ngày tết thanh minh con cháu sẽ tự tập đông đúc không chỉ để bày tỏ lòng thành kính và biết ơn với tổ tiên mà còn là ngày nhắc nhở con cháu phải biết yêu thương, quý trọng ông bà, cha mẹ từ lúc còn sống.
Ý nghĩa của ngày tết thanh minh
Tết thanh minh có hoạt động gì ở Việt Nam
Đối với người dân Việt Nam, ngày tết thanh minh là dịp để chúng ta tưởng nhớ và biết ơn tổ tiên – cội nguồn của mình bằng cách tảo mộ. Mọi người sẽ thắp hương vái lạy xin được dọn dẹp lại mộ của người đã khuất và bày mâm cúng mong ông bà tổ tiên sẽ phù hộ cho gia đình và mọi người khỏe mạnh, bình an, thành công trong công việc.
Sau khi đã cúng xong ngoài mộ, mọi người sẽ tiếp tục về nhà và dâng mâm cúng lên bàn thờ gia tiên của gia đình rồi sum vầy với nhau ăn uống và trò chuyện.
Tết thanh minh có hoạt động gì ở Việt Nam
Sắm lễ tết thanh minh
Tết thanh minh nên cúng gì cũng là một vấn đề không kém phần quan trọng. Mọi gia đình sẽ đi chợ để sắm lễ tết thanh minh, chuẩn bị đồ cho mâm cúng để dâng lên mời ông bà tổ tiên. Mâm cúng mỗi địa phương khác nhau sẽ có những món khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn là một mâm cơm cúng đầy đủ rau, thịt và hoa quả như bình thường, chứ không quá sang trọng hay đắt tiền.
Thường trong mâm cơm cúng lễ tết thanh minh sẽ có các món đồ sau:
- Món ăn: mâm cơm cúng tết thanh minh thường sẽ có gà, xôi, giò chả, miến xào, canh và rượu.
- Đồ cúng: sẽ có hương, đèn, hoa, quả, trầu cau và tiền vàng.
Sắm lễ tết thanh minh
Lễ cúng tết thanh minh ở Việt Nam
Lễ cúng tết thanh minh ở ngoài mộ
Điều đầu tiên khi làm lễ tảo mộ thì gia chủ phải thắp 1 hoặc 3 nén hương coi như lễ xin phép được động vào phần mộ để tiến hành dọn dẹp và sửa sang lại. Sau khi dọn dẹp xong, mọi người sẽ tiến hành bày mâm cúng để dâng lên mời ông bà tổ tiên về ăn và thắp hương, đọc bài khấn vái.
Tuần hương cháy hết cũng có nghĩa là ông bà tổ tiên đã hưởng lễ xong, người làm lễ có thể tiến hành hóa vàng, tạ lễ và xin lộc rồi dọn dẹp mâm cúng về nhà.
Lễ cúng tết thanh minh ở ngoài mộ
Lễ cúng tết thanh minh tại nhà
Lễ cúng tết thanh minh tại nhà cũng giống các lễ cúng khác. Mọi gia đình đều phải dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ gia tiên rồi mới dâng mâm cúng lên mời ông bà tổ tiên về ăn.
Mâm cơm cúng lễ tết thanh minh cũng chuẩn bị giống như mâm cơm cúng ngoài mộ.
Lúc cúng cũng phải thành tâm đọc bài khấn vái một cách nghiêm túc và trang trọng như các lễ khác.
Lễ cúng tết thanh minh tại nhà
Những lưu ý tránh điều xui trong ngày lễ tết thanh minh
Vì là một ngày lễ tết có ý nghĩa tâm linh nên lúc đi tảo mộ vào ngày tết thanh minh, bạn nên lần lưu ý một số điều kiêng kỵ để tránh gặp phải những xui xẻo:
- Những người đang trong kỳ kinh nguyệt, hay có thai, bị viêm thấp khớp, phong hàn không nên đi tảo mộ. Bởi người ta quan niệm rằng, mộ phần là nơi có âm khí nhiều, dễ mang lại những điều không may, thậm chí là ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Lúc đi ngang qua mộ phần người khác không nên bàn tán, chỉ trỏ và giẫm đạp hay làm hỏng đồ cúng của họ vì điều này không chỉ mang đến cho bạn xui xẻo mà còn là sự tôn trọng đối với người đã khuất. Vì vậy, nếu có trẻ em đi tảo mộ cùng thì nên dặn dò và trông chừng thật cẩn thận.
- Khi thắp hương xin dọn dẹp thì chỉ nên thắp 1 hoặc 3 nén hương, không được phép thắp 2 nén vì điều này có ý nghĩa không tốt.
- Nên thắp hương xin phép rồi mới tiến hành dọn dẹp và sửa sang lại mộ phần, lúc dọn nên đắp thêm đất mới.
- Không nên chụp ảnh tại khu vực nghĩa trang, nghĩa địa.
- Sau khi đi tảo mộ về nên tắm lại bằng nước lá bưởi hoặc bước qua chậu than để xua đuổi những điều xui, nhất là với người già, trẻ nhỏ và những người ốm yếu.
- Với những phần mộ được xây ở nơi núi cao hoặc đồi, lúc đi tảo mộ nên đi theo lối mòn đã có sẵn để tránh giẫm đạp phải mộ phần của người khác khi bị cây cỏ che mất tầm nhìn, đồng thời cũng tránh được rắn rết.
